Σε μια ψηφιακή πραγματικότητα όπου κυριαρχεί η συλλογή δεδομένων και η παρακολούθηση, οι χρήστες ανησυχούν όλο και περισσότερο για την ιδιωτικότητα στις φορητές συσκευές τους. Το Android, αν και ευέλικτο και προσαρμόσιμο, έχει επικριθεί για τα κενά ασφαλείας και τις προεγκατεστημένες υπηρεσίες παρακολούθησης. Ως απάντηση, λειτουργικά συστήματα όπως το GrapheneOS και το CalyxOS προσφέρουν ασφαλέστερες εναλλακτικές λύσεις έναντι του συμβατικού Android.
Τα GrapheneOS και CalyxOS αποτελούν ριζική προσέγγιση στην ασφάλεια κινητών, επανασχεδιάζοντας το Android με σκοπό την προστασία των προσωπικών δεδομένων από τη βάση. Σε αντίθεση με πολλά προσαρμοσμένα λειτουργικά, δεν προσφέρουν απλώς οπτικές αλλαγές· μετασχηματίζουν τη διαχείριση αδειών, την κρυπτογράφηση και την ακεραιότητα του συστήματος.
Το GrapheneOS είναι γνωστό για το σκληροποιημένο μοντέλο ασφάλειας του. Βασίζεται στο Android Open Source Project (AOSP) και αφαιρεί περιττά στοιχεία που ενδέχεται να είναι ευάλωτα. Σχεδιάστηκε για χρήστες που απαιτούν την απόλυτη ασφάλεια χωρίς να χάνουν τη χρηστικότητα.
Το CalyxOS απευθύνεται σε χρήστες που ενδιαφέρονται για την ιδιωτικότητα και θέλουν ισορροπία μεταξύ άνεσης και ελέγχου. Περιλαμβάνει προεγκατεστημένα εργαλεία όπως το Signal και τον Tor browser για ασφαλή επικοινωνία, με επαληθεύσιμες ενημερώσεις που εγγυώνται διαφάνεια.
Η κύρια διαφορά έγκειται στο κοινό στο οποίο απευθύνονται. Το GrapheneOS είναι για προχωρημένους χρήστες, ειδικούς ασφάλειας και προγραμματιστές που αποζητούν αυστηρούς κανόνες ασφαλείας. Θυσιάζει την ευκολία για τη μείωση των επιθέσεων.
Το CalyxOS ακολουθεί φιλικότερη προσέγγιση. Υποστηρίζει το microG — μια ανοιχτού κώδικα εναλλακτική των υπηρεσιών Google — προσφέροντας λειτουργικότητα χωρίς παραχώρηση ιδιωτικότητας. Κατάλληλο για καθημερινούς χρήστες.
Αμφότερα αποφεύγουν τις ιδιόκτητες εφαρμογές Google, δίνοντας πλήρη έλεγχο στον χρήστη. Οι ενημερώσεις παρέχονται απευθείας από τους δημιουργούς, συνήθως ταχύτερα από τις μεγάλες εταιρείες κινητών.
Το GrapheneOS χρησιμοποιεί γλώσσες ασφαλούς μνήμης και τεχνικές ενίσχυσης του μεταγλωττιστή για αποφυγή buffer overflows και άλλων επιθέσεων. Διαθέτει hardened_malloc και εντατικό sandboxing, προσφέροντας πολυεπίπεδη άμυνα.
Το CalyxOS επίσης ενσωματώνει ασφαλή εκκίνηση, κρυπτογράφηση δίσκου και sandboxing εφαρμογών, ώστε να απομονώνει κάθε πιθανή παραβίαση. Αν και λιγότερο σκληροποιημένο, παραμένει ασφαλές για την καθημερινή χρήση.
Και τα δύο βασίζονται σε ενημερώσεις ασφαλείας από το AOSP αλλά τις επεκτείνουν με δικά τους patches. Αυτό σημαίνει ότι ο χρήστης τους είναι πιο ενημερωμένος από τον κάτοχο εμπορικού Android κινητού.
Το GrapheneOS προτείνει εγκατάσταση εφαρμογών από αξιόπιστες πηγές όπως το F-Droid ή το Aurora Store και προσφέρει sandboxed Google Play για εφαρμογές που το απαιτούν, χωρίς έκθεση του συστήματος.
Το CalyxOS έχει πιο ευέλικτη συμβατότητα. Χάρη στο microG, λειτουργούν πολλές εφαρμογές που εξαρτώνται από τις Google APIs, δίνοντας ειδοποιήσεις και πλοήγηση χωρίς Google.
Αν και υπάρχουν κάποιες περιορισμένες συμβατότητες, και τα δύο λειτουργικά είναι πλήρως χρηστικά. Ο χρήστης ενδέχεται να χρειαστεί να προσαρμοστεί αν χρησιμοποιεί εφαρμογές με βαριά εξάρτηση από την Google.
Το GrapheneOS διατηρείται από μικρή ομάδα ειδικών ασφάλειας και την κοινότητα. Είναι πλήρως ανοιχτού κώδικα, υποβάλλεται σε ελέγχους και λαμβάνει δωρεές από όσους συμμερίζονται την αποστολή του.
Το CalyxOS υποστηρίζεται από το μη κερδοσκοπικό ίδρυμα The Calyx Institute, που προωθεί την προστασία της ιδιωτικότητας και χρηματοδοτεί την ανάπτυξη του λειτουργικού. Η προσβασιμότητα του αυξάνει τη βάση χρηστών του.
Μέχρι το 2025, και τα δύο έργα αναπτύσσονται ενεργά. Ίσως δεν φτάσουν ποτέ σε μαζική αποδοχή, όμως αποτελούν ουσιώδεις επιλογές για δημοσιογράφους, ακτιβιστές, developers και χρήστες που ενδιαφέρονται για την ψηφιακή τους ασφάλεια.
Η επιλογή μεταξύ GrapheneOS και CalyxOS εξαρτάται από τις προσωπικές σας ανάγκες. Αν θέλετε απόλυτη ασφάλεια και γνωρίζετε να διαχειριστείτε προηγμένες ρυθμίσεις, το GrapheneOS είναι η κατάλληλη επιλογή.
Αν προτιμάτε μια πιο ήπια μετάβαση με διατήρηση βασικών λειτουργιών, το CalyxOS είναι πιο φιλικό. Υποστηρίζει microG και προεγκατεστημένα εργαλεία προστασίας.
Σε κάθε περίπτωση, η χρήση ενός λειτουργικού με επίκεντρο την ιδιωτικότητα αποτελεί σημαντικό βήμα για την προστασία των προσωπικών σας δεδομένων. Αυτά τα συστήματα ίσως επηρεάσουν ευρύτερα την εξέλιξη των κινητών OS στο μέλλον.